Serwis Podatkowy nr 9 (201) z dnia 10.09.2012

Nie można odliczyć całego VAT od rat leasingowych w sytuacji oddania samochodu do użytkowania osobom trzecim

WYROK NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
z 20 marca 2012 r.

sygn. akt I FSK 739/11
(źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych)

"(...) Istota sporu (...) odnosi się do możliwości stosowania ograniczeń prawa do odliczenia podatku naliczonego, wynikających z art. 86 ust. 7 i art. 86 ust. 3 u.p.t.u., w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.

Zasadnicza dla rozstrzygnięcia tej sprawy jest zatem wykładnia tych przepisów.

Stosownie do art. 86 ust. 7 u.p.t.u., w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.

Na tle stanu faktycznego (...) szczególnie istotne w ramach tego przepisu jest zdefiniowanie pojęcia "użytkowania".

Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela wyrażonych w tej sprawie poglądów strony skarżącej, organów oraz Sądu pierwszej instancji, że pojęcie to sprowadza się do faktycznego używania samochodów określonych w tym przepisie przez usługobiorców.

Pojęcie użytkowania rzeczy jest pojęciem prawa cywilnego. Zgodnie z art. 252 K.c. rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). Oczywiście użytkowanie w tym ujęciu dotyczy ograniczonego prawa rzeczowego, podczas gdy użytkowanie samochodów w oparciu o art. 86 ust. 7 u.p.t.u. ma miejsce na podstawie stosunków obligacyjnych, jakimi są umowy leasingu, najmu lub dzierżawy. Jednakże pojęcie użytkowania rzeczy, na podstawie tychże stosunków obligacyjnych, obejmuje również uprawnienie korzystającego z rzeczy do "używania rzeczy" oraz do "pobierania pożytków" rzeczy. W pierwszym rzędzie trzeba tu uwzględniać pobieranie pożytków naturalnych, lecz odnosi się to również do pobierania pożytków cywilnych, należnych chociażby na podstawie nawiązanego przez użytkownika stosunku podnajmu, poddzierżawy lub kolejnego leasingu. Użytkowanie bowiem nie obliguje użytkownika do osobistego wykonywania użytkowania, gdyż może on oddać rzecz w najem, dzierżawę, leasing lub użyczenie. W takim przypadku mamy do czynienia z wykonywaniem użytkowania za pośrednictwem osób trzecich.

Stosownie do art. 54 K.c., pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Pożytkami cywilnymi prawa są m.in. czynsze podnajmu lub poddzierżawy uzyskiwane przez najemcę lub dzierżawcę.

Taką też sytuację mamy w stanie faktycznym opisanym przez wnioskodawcę we wniosku o interpretację. Oznacza to, że do tego stanu faktycznego, w którym skarżąca, jako podatnik, usługobiorca (użytkownik) leasingowanych samochodów osobowych, oddaje je do korzystania innym podmiotom, na które następnie refakturuje koszty czynszu używania samochodów, w pełni zastosowanie znajduje norma art. 86 ust. 7 u.p.t.u. W przypadku takim strona użytkuje te samochody za pośrednictwem osób trzecich, czerpiąc z tego pożytki cywilne w postaci czynszów z podnajmu (poddzierżawy).

Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji oraz organu podatkowego, że w stanie faktycznym przedstawionym przez stronę nie ma zastosowania norma art. 86 ust. 7 u.p.t.u. (...) Bezpodstawnie zatem Sąd pierwszej instancji do stanu faktycznego podpadającego pod normę art. 86 ust. 7 u.p.t.u. usiłował odnieść normę art. 86 ust. 3 u.p.t.u.

Trafność zarzutu naruszenia tego przepisu (art. 86 ust. 3 u.p.t.u.) nie powoduje jednak, że za zasadną należy uznać skargę kasacyjną, skoro trafna jest interpretacja wskazująca, że stronie skarżącej nie przysługuje prawo do nieograniczonego odliczania podatku naliczonego z tytułu czynszu płaconego za leasing samochodów osobowych za okresy, w których oddano je do używania innym podmiotom (podkreśl. red.). Ograniczenie takie wynika bowiem - jak stwierdzono (uzasadniono) powyżej - z art. 86 ust. 7 u.p.t.u. (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.). (...)"

Od redakcji:

Przepisy powołane w powyższym wyroku, tj. art. 86 ust. 3 i 7 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r., obecnie zastąpione są odpowiednio przez art. 3 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.).