Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 22 (430) z dnia 20.11.2016

Rozliczenie z leasingodawcą w przypadku wygaśnięcia umowy leasingu na skutek szkody

Jak zaksięgować wykup samochodu z leasingu finansowego w przypadku szkody całkowitej? W ostatecznym rozrachunku finansujący uznał nas częścią otrzymanego odszkodowania. Jesteśmy zwolnieni z VAT.

W przypadku umowy leasingu, stanowiącej dla celów bilansowych umowę leasingu finansowego, przedmiot tej umowy wykazywany jest w księgach rachunkowych korzystającego jako składnik aktywów trwałych podlegających amortyzacji, a drugostronnie jako zobowiązanie wobec finansującego (leasingodawcy). Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu dokonuje korzystający, stosując zasady określone w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości. Ponadto, jeżeli umowa przewiduje, że po jej zakończeniu korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu, to cenę wykupu uwzględnia się w jego wartości początkowej i amortyzuje się go przez okres ekonomicznej użyteczności, zgodnie z zasadami amortyzacji (metoda, stawka) stosowanymi przez korzystającego do podobnych własnych składników aktywów. W momencie nabycia przedmiotu leasingu finansowego za opłatę końcową jest on w dalszym ciągu wykazywany w aktywach trwałych korzystającego, który kontynuuje dokonywanie od niego odpisów amortyzacyjnych. Opłata końcowa stanowi w całości część kapitałową i służy spłacie zobowiązania z tytułu nabycia przedmiotu leasingu. Nie zwiększa ona wartości środka trwałego. Ewentualna nadwyżka spłat nad kwotą zobowiązania obciąża pozostałe koszty operacyjne.

Jednocześnie - w świetle postanowień pkt VI.15 KSR nr 5 - w przypadku wygaśnięcia umowy leasingu finansowego na skutek utraty przedmiotu leasingu (np. na skutek kradzieży), korzystającego obciąża płatność wynikająca z umowy leasingu. Kwota tej płatności stanowi zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wygaśnięcia umowy, obciążające drugostronnie pozostałe koszty operacyjne. Jednocześnie zobowiązanie z tytułu przedmiotu umowy zostaje odpisane na pozostałe przychody operacyjne, zaś wartość netto przedmiotu leasingu - na pozostałe koszty operacyjne.

Jeżeli w myśl umowy leasingu korzystający zawarł umowę ubezpieczeniową z cesją odszkodowania na rzecz finansującego, to z chwilą otrzymania przez finansującego odszkodowania o jego równowartość korzystający zmniejsza zobowiązanie wobec finansującego, odnosząc drugostronnie odszkodowanie na pozostałe przychody operacyjne.

Gdy wypowiedzeniu umowy leasingu finansowego towarzyszy zwrot finansującemu przedmiotu leasingu, korzystającego obciąża płatność wynikająca z umowy leasingu lub porozumienia stron. Kwota tej płatności stanowi zobowiązanie wobec finansującego z tytułu wypowiedzenia umowy. W takim przypadku zobowiązanie z tytułu przedmiotu umowy zamienia się w zobowiązanie z tytułu wypowiedzenia umowy, a ewentualną różnicę między obu zobowiązaniami odnosi się na pozostałe koszty operacyjne lub przychody operacyjne. Natomiast zwrot finansującemu przedmiotu leasingu ujmuje się na koncie pozostałych kosztów operacyjnych, w jego wartości netto, jako likwidację środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Przykład

Jednostka stosuje Krajowe Standardy Rachunkowości

I. Założenia:

1. Korzystający w wyniku wypadku drogowego całkowicie uszkodził przedmiot umowy leasingu finansowego. Finansujący wypowiedział umowę leasingu i wstępnie obciążył korzystającego kwotą: 132.000 zł.
    
2. Na dzień wypowiedzenia umowy korzystający w księgach wykazywał saldo zobowiązania wobec finansującego z tytułu przedmiotu umowy na kwotę: 150.000 zł.
    
3. Jednostka wykupiła przedmiot umowy leasingu za kwotę: 78.000 zł brutto. Umowa przewidywała, że korzystający uzyska tytuł własności przedmiotu leasingu, w związku z czym cenę wykupu uwzględniono w jego wartości początkowej.
    
4. Przedmiot umowy leasingu objęty był ubezpieczeniem, a umowa leasingu przewidywała cesję odszkodowania na rzecz finansującego. Firma leasingowa otrzymała odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej w kwocie: 265.000 zł. W ostatecznym rozrachunku finansujący ma zwrócić korzystającemu kwotę: 98.207,32 zł (nota uznaniowa).
    
5. Jednostka jest zwolniona z VAT. Z zasad (polityki) rachunkowości jednostki wynika, że w sprawach, które nie są uregulowane przepisami ustawy o rachunkowości, korzysta ona z wytycznych zawartych w KSR.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Przykład

Jednostka nie stosuje Krajowych Standardów Rachunkowości

I. Założenia:

Na podstawie poprzedniego przykładu, przy założeniu, że jednostka nie stosuje KSR.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: