Rozliczenie szkody całkowitej w leasingu finansowym przy opodatkowaniu estońskim CIT - interpretacja KIS

Opodatkowaniu estońskim CIT podlega 50% wartości netto zlikwidowanego wskutek szkody całkowitej leasingowanego środka trwałego oraz 50% wartości odszkodowania z tytułu wcześniejszego wygaśnięcia umowy leasingu - jako wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 marca 2024 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.681.2023.1.END)

Stan faktyczny oraz stanowisko podatnika

Spółka z o.o. opodatkowana estońskim CIT użytkowała samochody osobowe na podstawie umów leasingu. Zgodnie z przyjętymi zapisami polityki rachunkowości, umowy były rozliczane jako leasing finansowy, a samochody zaliczano do środków trwałych. W związku z tym od miesiąca następującego po miesiącu przyjęcia pojazdów do ewidencji środków trwałych, spółka dokonywała od ich wartości początkowej comiesięcznych odpisów amortyzacyjnych. Wszystkie samochody były wykorzystywane w działalności gospodarczej, ale także dla celów prywatnych.

W następstwie takiego sposobu wykorzystania pojazdów spółka wykazywała estoński CIT z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalany od 50% wydatków oraz odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o PDOP.

Ponieważ jeden z samochodów osobowych użytkowanych na podstawie ww. umowy leasingu uległ wypadkowi, a towarzystwo ubezpieczeniowe orzekło szkodę całkowitą na tym pojeździe, doszło do wcześniejszego zakończenia obowiązującej umowy poprzez jej wygaszenie.

W związku z tym spółka zwróciła się do organu podatkowego z prośbą o odpowiedź, czy wartość netto zlikwidowanego środka trwałego użytkowanego - według ustawy o rachunkowości - na podstawie umowy leasingu finansowego oraz wartość odszkodowania należnego leasingodawcy z tytułu wcześniejszego wygaśnięcia umowy - należy uwzględnić w sumie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podlegającej opodatkowaniu estońskim CIT w wysokości 50% tej wartości, zgodnie z art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o PDOP.

Zdaniem spółki, wartości netto zlikwidowanego wskutek szkody całkowitej ww. środka trwałego nie należy uwzględniać w sumie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu estońskim CIT, gdyż ww. przepis (tu: art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o PDOP) stanowi o wydatkach związanych z "używaniem samochodów osobowych", natomiast w tym konkretnym przypadku samochód na skutek uszkodzenia nie będzie już przez podatnika używany w ogóle.

W ocenie spółki, również wartości odszkodowania wynikającego z noty obciążeniowej wystawionej przez leasingodawcę tytułem wygaśnięcia umowy leasingu, nie należy uwzględniać w sumie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu estońskim CIT, gdyż ww. przepis nie obejmuje tego typu zdarzeń gospodarczych.

W tym przypadku kwota wynikająca z noty obciążeniowej została rozliczona m.in. z odszkodowaniem otrzymanym od ubezpieczyciela, podatnik nie był zobowiązany do zapłaty jakiejkolwiek kwoty, a nawet w wyniku rozliczania otrzymał zwrot środków.

Stanowisko organu podatkowego

Organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Jednocześnie przypomniał, że na podstawie art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o PDOP opodatkowaniu estońskim CIT podlega m.in. dochód odpowiadający wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą). W myśl art. 28m ust. 4a ww. ustawy, do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:

1) w pełnej wysokości - w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej,

2) w wysokości 50% - w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 28m ust. 4a ustawy o PDOP, wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą są wydatki i odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, m.in. od samochodów osobowych, które są wykorzystywane w celach mieszanych.

Odnosząc się do sprawy podatnika organ podatkowy nie zgodził się z poglądem, że w tym konkretnym przypadku samochód na skutek uszkodzenia nie będzie już używany w ogóle i tym samym nie dojdzie do opodatkowania estońskim CIT. W ocenie organu podatkowego, szkoda powstała w związku z użytkowaniem samochodu, który był wykorzystywany w celach mieszanych, zatem wszelkie wydatki oraz odpisy związane z jego użytkowaniem podlegają pod normę prawną wynikającą z ww. art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o PDOP. Rozliczenie skutków szkody całkowitej związanej z samochodem wykorzystywanym w celach mieszanych również podlega opodatkowaniu estońskim CIT jako związane i wynikające z użytkowania samochodu.

Zdaniem organu podatkowego, brak jest przesłanek dostatecznie uzasadniających zawężenie pojęcia "wydatków" użytych w art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o CIT wyłącznie do wydatków eksploatacyjnych. W ocenie organu, wydatki związane z rozliczeniem umowy leasingu wynikające ze szkody całkowitej samochodu są niewątpliwie ponoszone przez podatnika w związku z użytkowaniem tego składnika majątku. Gdyby podatnik nie użytkował samochodu osobowego, nie poniósłby również powyższych kosztów.

Jak ponadto wskazał organ podatkowy, dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą rozpoznawany jest dla celów opodatkowania estońskim CIT niezależnie od tego, czy podatnik dokona zapłaty za usługę, czy towar. W związku z tym, nawet jeśli podatnik nie dokona ww. zapłaty, ale zaksięguje daną operację gospodarczą obciążającą wynik finansowy netto (m.in. zapisy księgowe na kontach zespołu 4, 5 i 7), to w takiej sytuacji dojdzie do powstania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika.

Jak w konsekwencji stwierdził organ podatkowy:

"(...)

wartość netto zlikwidowanego wskutek szkody całkowitej środka trwałego, który został zaklasyfikowany przez spółkę zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości jako leasing finansowy oraz
wartość odszkodowania wynikająca z noty obciążeniowej wystawionej przez leasingodawcę na spółkę tytułem wygaśnięcia umowy leasingu z powodu szkody całkowitej przedmiotu leasingu

podlegają, zgodnie z art. 28m ust. 4a pkt 2 ustawy o CIT, opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek w 50% wysokości jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. (...)"